Meskeniyet İddiası, icra takiplerinde karşımıza çıkan bir kavramdır. Borçlunun kullanmakta olduğu konutunun, aile birliği veya bireysel yaşam düzeni için gerekli olduğunu savunma temeline dayanır.
Alacaklının, borçlunun konutunu satışa çıkarması ya da üzerinde haciz işlemesi durumunda, borçlu şikâyet yoluna başvurarak meskeniyet iddiasında bulunabilir. Bu iddia, borçlunun ve ailesinin temel yaşam koşullarının korunması amacını taşır.
Borçlunun şikâyet konusu evde oturmaması veya birden fazla evinin bulunmasının meskeniyet şikâyetine engel değildir.
Haline Münasip Ev
İİK m. 82/12 uyarınca borçlunun hâline münasip evi haczedilemez. Buradaki evden maksat yerel geleneklere göre mesken (konut) olarak kullanılmaya elverişli olan yerlerdir.
Kanunda geçen “hâline münasip ev” in ne olduğu borçlunun geliri, sosyal statüsü, aile fertlerinin sayısı itibarıyla küçük veya büyük bir eve ihtiyacı olup olmadığı gibi veriler dikkate alınarak tespit edilir.
Yetkili Mahkeme ve Şikâyet Süresi Nedir?
Haczedilemezlik şikâyetinde yetkili mahkeme haciz işlemini yapan icra dairesinin bağlı bulunduğu icra hukuk mahkemesidir. Meskeniyet İddiası için şikâyet süresi borçlunun haczi öğrendiği tarihten itibaren 7 gündür. Bu süre hak düşürücü süredir. Süre aşımı neticesinde bu yol kullanılamayacktır.
Meskeniyet İddiasının İncelenmesi
Meskeniyet iddiasının haklı olup olmadığı mahkeme tarafından yaptırılacak bilirkişi incelemesiyle belirlenir. Bilirkişi incelemesiyle şikâyete konu taşınmazın değeri ve borçlunun hâline uygun bir evi ne kadara alabileceği tespit edilir. Bunun sonucunda borçlunun ailesi ile birlikte barınması için zorunlu olan hâline münasip evi temin etmesi için gerekli bedel, haczedilen yerin değerinden daha az ise taşınmazın satılmasına karar verilir ve satış bedelinden borçlunun hâline münasip ev alabileceği miktar borçluya bırakılır. Kalanı alacaklıya ödenir.
Yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda borçlunun durumuna uygun bir ev alabilmesi için gerekli para ile haczedilen evin değeri arasında çok az fark bulunması durumunda ise şikâyetin kabulüne ve haczin kaldırılmasına karar verilmelidir.